Trẻ thay răng từ răng sữa chuyển sang răng vĩnh viễn là giai đoạn quan trọng. Chính vì thế mà cha mẹ cần phải nắm rõ thứ tự trẻ thay răng ở trẻ là việc rất cần thiết. Thông qua đó cha mẹ có thể phòng ngừa các biến chứng không mong muốn. Nhưng có một số trẻ thay răng rồi nhưng lâu mọc lại nên cha mẹ rất lo lắng. Phổ biến nhất là thay răng cửa. Vậy thì bé thay răng cửa lâu mọc do đâu? Giải quyết nó như thế nào? Hãy cùng drngocimplant giải đáp chi tiết trong bài viết này
Thứ tự mọc và thay răng diễn ra như thế nào?
Trước khi đi sâu vào lý do vì sao có những bé thay răng cửa lâu mọc, chúng ta cần nắm vững một điều cực kỳ quan trọng: quy luật mọc răng ở trẻ em không hề ngẫu nhiên, mà là một quá trình có trình tự rõ ràng.
Khi một chiếc răng sữa rụng đi, đó chưa hẳn là tín hiệu cho thấy răng vĩnh viễn sẽ mọc lên ngay lập tức. Trên thực tế, mỗi đứa trẻ là một cơ thể độc nhất – chịu ảnh hưởng từ yếu tố di truyền, chế độ dinh dưỡng cho đến sức khỏe răng miệng tổng thể. Những yếu tố này kết hợp lại tạo nên khoảng thời gian mọc răng vĩnh viễn khác nhau ở mỗi trẻ.
Trung bình, sau khi một chiếc răng sữa rụng, chiếc răng vĩnh viễn sẽ xuất hiện trong vòng 6 đến 12 tháng. Nếu con bạn có vẻ chậm hơn một chút so với khung thời gian này, bạn không cần quá căng thẳng. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là bạn nên bỏ qua – thay vào đó, hãy quan sát kỹ lưỡng quá trình mọc răng, bởi sự chậm trễ quá mức có thể là dấu hiệu của những bất thường cần được can thiệp kịp thời.
Thông thường, sự lệch pha thời gian mọc răng có thể dao động tới 9 tháng, nhưng điều đó không đáng lo nếu không kèm theo các dấu hiệu khác. Sau đây là lịch trình mọc răng ở trẻ nhỏ theo từng giai đoạn – một bản đồ quý giá giúp cha mẹ theo dõi sự phát triển răng miệng của con một cách khoa học:
Giai đoạn 6 tuổi (± 9 tháng):
Đây là cột mốc mở đầu cho hành trình mọc răng vĩnh viễn. Lúc này, răng cối vĩnh viễn đầu tiên – hay còn gọi là răng số 6 – âm thầm nhú lên mà không hề thay thế bất kỳ chiếc răng sữa nào. Điều này khiến nhiều cha mẹ không nhận ra và dễ bỏ sót giai đoạn quan trọng này.
Giai đoạn 7 tuổi (± 9 tháng):
Trẻ bắt đầu thay hai chiếc răng cửa chính – răng ở vị trí trung tâm của cả hàm trên lẫn hàm dưới. Đây là những chiếc răng đầu tiên rụng và được thay bằng răng vĩnh viễn, dễ thấy nhất.
Giai đoạn 8 tuổi (± 9 tháng):
Tiếp sau đó là răng cửa bên, tức là các răng nằm kế bên hai răng cửa giữa. Đây là thời điểm nụ cười của trẻ bắt đầu thay đổi rõ rệt.
Giai đoạn 9 tuổi (± 9 tháng):
Cơ thể trẻ bắt đầu chuẩn bị để mọc răng nanh vĩnh viễn ở hàm dưới. Dù răng chưa mọc rõ ràng, nhưng trong xương hàm đã bắt đầu hình thành mầm răng.
Giai đoạn 10 tuổi (± 9 tháng):
Ở thời điểm này, răng nanh vĩnh viễn hàm dưới chính thức mọc lên. Đồng thời, hai răng cối nhỏ số 4 và số 5 cũng bắt đầu thay thế răng sữa. Một chi tiết thú vị là mầm răng khôn (răng số 8) đã âm thầm hình thành trong xương hàm, dù chúng vẫn chưa nhú lên trong giai đoạn này.
Giai đoạn 11 tuổi (± 9 tháng):
Lúc này, răng nanh hàm trên – vốn là những chiếc răng có hình dáng đặc biệt và giữ vai trò quan trọng trong việc định hình khung răng – bắt đầu mọc.
Giai đoạn 12 tuổi (± 6 tháng):
Đây là lúc răng cối lớn thứ hai, còn gọi là răng số 7, bắt đầu xuất hiện. Răng này mọc phía sau răng số 6 và thường khiến trẻ cảm thấy khó chịu nếu không được vệ sinh kỹ càng.
Giai đoạn 15 tuổi (± 6 tháng):
Hành trình mọc răng số 7 được hoàn tất. Lúc này, răng khôn – chiếc răng gây nhiều tranh cãi nhất trong hàm người – bắt đầu phát triển, nhưng vẫn chưa mọc trồi lên khỏi nướu.
Xem thêm: Răng hàm trẻ em có thay không?
Bé thay răng cửa lâu mọc có sao không?
Khi quan sát quá trình thay răng của trẻ, đặc biệt là nhóm răng cửa, ta dễ dàng nhận thấy độ tuổi lý tưởng để răng cửa sữa rụng và nhường chỗ cho răng vĩnh viễn là trong khoảng từ 7 đến 8 tuổi. Thế nhưng, có không ít phụ huynh cảm thấy bất an khi nhận thấy bé thay răng cửa lâu mọc.
Sự chậm trễ kéo dài trong việc mọc răng cửa vĩnh viễn không chỉ là vấn đề thẩm mỹ nhất thời, mà còn tiềm ẩn nhiều hệ lụy nghiêm trọng đến sức khỏe răng miệng lâu dài của trẻ nhỏ – nhất là nếu cha mẹ không kịp thời nhận diện và can thiệp đúng lúc. Dưới đây là những hậu quả đáng lo ngại có thể xảy ra khi răng cửa không mọc như bình thường:
Răng mọc ngầm và sự đau đớn âm thầm
Khi răng vĩnh viễn không thể trồi lên bề mặt nướu, rất có thể chúng đang bị “mắc kẹt” trong xương hàm – hay còn gọi là răng mọc ngầm. Trong trường hợp này, răng có thể gây chèn ép lên dây thần kinh, dẫn đến cảm giác đau nhức kéo dài. Tệ hơn nữa, nếu khu vực nướu tích tụ vi khuẩn, tình trạng viêm nhiễm lan rộng có thể xảy ra, khiến trẻ khó ăn, khó ngủ và quấy khóc thường xuyên.
Tiêu xương hàm – mối đe dọa âm thầm sau mỗi khoảng trống
Tại nơi chiếc răng sữa rụng đi mà không có răng mới mọc lên để thay thế, xương hàm không nhận được kích thích cần thiết, từ đó dần bị tiêu biến theo thời gian. Hiện tượng này, nếu không bị phát hiện sớm, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển ổn định của toàn bộ hàm răng.
Khuôn mặt bị biến đổi – hậu quả từ sự tiêu xương
Tiêu xương hàm không chỉ là chuyện bên trong, mà nó còn có thể làm thay đổi cấu trúc tổng thể khuôn mặt trẻ. Trẻ có thể bắt đầu xuất hiện biểu hiện móm, hô hoặc lệch hàm, khiến diện mạo trở nên kém cân đối. Những biến dạng này không chỉ ảnh hưởng đến vẻ ngoài mà còn ảnh hưởng đến chức năng nhai, nói và thậm chí là phát âm của trẻ.
Răng kế cận bị xô lệch – sự xáo trộn trong hệ thống răng miệng:
Khi có một khoảng trống kéo dài giữa các răng, những chiếc răng bên cạnh sẽ tự động nghiêng vào vị trí trống đó như một phản xạ tự nhiên. Việc xô lệch này khiến toàn bộ cung răng mất đi sự hài hòa vốn có, làm rối loạn quá trình mọc răng tiếp theo và ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển cấu trúc hàm.
Khoảng trống lộ rõ – vết cắt trong nụ cười trẻ thơ
Chiếc răng vĩnh viễn chưa kịp mọc sẽ để lại khoảng hở rõ ràng trên cung hàm, khiến nụ cười của trẻ thiếu tự nhiên và kém thẩm mỹ. Dù đó là một chi tiết nhỏ, nhưng trong môi trường học đường hay trong giao tiếp hàng ngày, trẻ dễ trở thành đối tượng của sự trêu chọc, dẫn đến những tổn thương tâm lý không thể xem nhẹ.
Trẻ trở nên e dè, ngại cười, sợ nói – dấu hiệu suy giảm lòng tự tin
Một nụ cười thiếu răng không đơn thuần chỉ là sự mất thẩm mỹ, mà nó còn khiến nhiều trẻ nhỏ thu mình lại, không dám thể hiện bản thân, đặc biệt là trong các tình huống giao tiếp hoặc đứng trước đám đông. Về lâu dài, điều này có thể gây ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kỹ năng xã hội và tâm lý của trẻ.
Khó nhai – khó tiêu – khó hấp thu dinh dưỡng
Thiếu đi răng vĩnh viễn trong một khoảng thời gian dài khiến việc ăn nhai trở nên vô cùng khó khăn. Trẻ có xu hướng nuốt thức ăn chưa được nhai kỹ, từ đó làm ảnh hưởng trực tiếp đến tiêu hóa và khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng – một yếu tố sống còn trong giai đoạn phát triển.
Nhai lệch một bên – sự mất cân bằng nguy hiểm
Không thể nhai đều hai bên, trẻ sẽ tập trung lực nhai vào một bên hàm duy nhất. Điều này khiến xương hàm phát triển không đồng đều, dẫn đến tình trạng lệch hàm, sai khớp cắn, gây ảnh hưởng đến toàn bộ cơ chế vận động của hệ răng – hàm – mặt.
Xem thêm: Đa sâu răng ở trẻ em: Những điều cha mẹ cần biết
Nguyên nhân gây nên việc bé thay răng cửa lâu mọc
Răng mọc lệch, mọc ngầm
- Không phải lúc nào răng vĩnh viễn cũng “ngoan ngoãn” mọc thẳng hàng, đúng chỗ nơi chiếc răng sữa đã từng hiện diện. Có những trường hợp, răng không mọc đúng trục, mà lại lệch hướng hoặc ẩn mình sâu trong xương hàm như đang đi lạc đường.
- Khi mọc lệch, chiếc răng có thể xâm lấn không gian của các răng bên cạnh, dẫn đến tình trạng chen chúc, xô đẩy toàn bộ cấu trúc cung hàm, thậm chí gây tổn thương đến những chiếc răng lành lặn xung quanh. Và trong nhiều trường hợp, đây chính là nguyên nhân khiến trẻ thay răng cửa lâu mọc
- Vì sao chuyện này lại xảy ra? Có thể là do cung hàm không đủ diện tích cho răng mọc, dẫn đến sự chênh lệch giữa kích thước răng và chiều rộng xương hàm. Hoặc cũng có thể do răng sữa bị can thiệp quá sớm, khiến chiếc răng trưởng thành mất đi “la bàn định hướng” để mọc lên đúng đường.
Xơ hóa nướu làm cản trở răng mọc
- Ở một số bé, vị trí nướu nơi răng sữa đã rụng không hồi phục mềm mại như thông thường, mà lại dần trở nên xơ cứng, dày và dính chặt như một lớp màng chắn.
- Chính lớp nướu bị xơ hóa và dày lên bất thường này đã trở thành “cánh cửa sắt” khiến răng vĩnh viễn không thể xuyên qua được để trồi lên. Tình trạng này có thể xuất phát từ các tổn thương trước đó của mô nướu, do viêm nhiễm kéo dài, hoặc đơn giản là từ cơ địa đặc thù của mỗi trẻ.
- Nếu hiện tượng nướu dày không thuyên giảm trong thời gian dài, việc can thiệp bằng thủ thuật nha khoa để hỗ trợ răng mọc đúng hướng là điều cần thiết.
Thiếu mầm răng vĩnh viễn
- Có những bé dù chờ đợi mãi, răng cửa vĩnh viễn vẫn không chịu lộ diện. Nguyên nhân có thể không nằm ở quá trình mọc chậm, mà là do bẩm sinh trẻ không hề có mầm răng vĩnh viễn ngay từ đầu – một tình trạng y học gọi là thiếu răng bẩm sinh (hypodontia).
- Không chỉ yếu tố di truyền, các chấn thương vùng hàm mặt trong quá trình phát triển cũng có thể làm hỏng hoặc tiêu biến mầm răng, khiến răng không thể hình thành được. Bên cạnh đó, một số bệnh lý bẩm sinh cũng có thể cản trở quá trình phát triển răng từ giai đoạn phôi thai.
- Trong tình huống này, bác sĩ nha khoa sẽ đánh giá toàn diện để lên kế hoạch xử lý phù hợp: có thể chỉnh nha để khép khoảng trống, hoặc trồng răng giả cố định nhằm đảm bảo đầy đủ chức năng nhai và vẻ đẹp thẩm mỹ cho nụ cười của trẻ.
Thiếu dinh dưỡng ảnh hưởng đến quá trình mọc răng
- Không chỉ đơn thuần là một chiếc răng không mọc, cơ thể thiếu dinh dưỡng trầm trọng cũng là nguyên nhân tiềm ẩn khiến răng mọc chậm, men răng yếu hoặc dễ tổn thương.
- Canxi, vitamin D, phốt pho và magie là những khoáng chất giữ vai trò chủ đạo trong việc xây dựng bộ răng chắc khỏe cho trẻ. Nếu thiếu các vi chất này, không chỉ răng mọc chậm, mà còn có nguy cơ men răng bị lỗ, răng mòn sớm hoặc gãy vỡ khi nhai.
- Trẻ biếng ăn, suy dinh dưỡng hoặc có chế độ ăn thiếu cân đối dễ rơi vào nhóm nguy cơ cao. Vì vậy, việc bổ sung thực phẩm giàu canxi như sữa, phô mai, cá biển, rau xanh là vô cùng cần thiết. Đồng thời, vitamin D từ ánh nắng buổi sáng và dầu cá, phốt pho từ trứng và hải sản cũng cần có mặt thường xuyên trong bữa ăn hằng ngày.
Thói quen xấu ảnh hưởng đến sự phát triển rang
Có những thói quen từ thuở bé thơ tưởng như vô tư, hồn nhiên, nhưng lại gây ra hiện tượng bé thay răng cửa lâu mọc:
- Đẩy lưỡi liên tục vào răng cửa: Khi trẻ thường xuyên lấy lưỡi chạm vào răng phía trước, lực đẩy ấy khiến răng mọc chìa ra, dẫn đến tình trạng răng hô, mất cân đối gương mặt.
- Mút ngón tay: Hành động ngây thơ này có thể khiến răng cửa bị lệch, cung hàm trên bị hẹp lại, làm khớp cắn giữa hai hàm không còn ăn khớp như ban đầu.
- Nghiến răng khi ngủ: Một số trẻ có thói quen nghiến răng vô thức vào ban đêm. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến mầm răng đang phát triển, mà còn gây mòn răng sớm, làm răng khó mọc hoặc bị tổn thương cấu trúc.
- Thở bằng miệng thay vì mũi: Đây là thói quen tưởng chừng không liên quan đến răng, nhưng thực tế lại ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển xương hàm trên. Trẻ có xu hướng bị hô, răng mọc chen chúc hoặc sai khớp cắn do không có sự kích thích đúng từ luồng khí hít vào.
Cách giải quyết hiệu quả việc bé thay răng cửa lâu mọc
Hình thành thói quen sinh hoạt lành mạnh
- Muốn răng trẻ mọc đúng thời điểm, đúng hướng và phát triển khỏe mạnh, không chỉ cần bổ sung dưỡng chất mà còn phải xây dựng một nếp sinh hoạt điều độ, lành mạnh ngay từ những năm tháng đầu đời.
- Một trong những “trợ thủ đắc lực” cho quá trình hấp thu canxi – dưỡng chất cốt lõi tạo nên răng và xương – chính là vitamin D. Nhưng vitamin D không tự sản sinh nếu trẻ chỉ ở trong nhà. Vì vậy, việc cho trẻ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời buổi sáng sớm, trước 9 giờ, khoảng 10–15 phút mỗi ngày, chính là cách tự nhiên nhất để kích hoạt cơ chế hấp thu canxi một cách hiệu quả.
- Tuy nhiên, ánh nắng nếu không được lựa chọn đúng thời điểm có thể phản tác dụng. Trẻ tắm nắng quá lâu hoặc vào giờ nắng gắt dễ bị mất nước, tổn thương da hoặc thậm chí say nắng – điều mà bất kỳ cha mẹ nào cũng cần đặc biệt lưu tâm.
- Với những em bé chưa mọc chiếc răng đầu tiên, việc vệ sinh răng miệng tưởng chừng như chưa cần thiết nhưng lại rất quan trọng. Hãy sử dụng khăn mềm hoặc gạc sạch, nhẹ nhàng lau nướu mỗi ngày để loại bỏ vi khuẩn và cặn sữa, chuẩn bị môi trường lý tưởng cho mầm răng phát triển.
- Khi bé bắt đầu mọc răng, cha mẹ nên chuyển sang bàn chải lông mềm chuyên dụng cho trẻ nhỏ, kết hợp với kem đánh răng chứa fluoride phù hợp với độ tuổi. Điều này giúp bảo vệ men răng và phòng ngừa sâu răng từ sớm.
- Tuyệt đối tránh để bé ngủ trong khi vẫn đang ngậm bình sữa – vì lượng đường trong sữa sẽ bám lại trên răng suốt đêm, tạo điều kiện cho vi khuẩn phá hoại răng chỉ trong thời gian ngắn.
- Ngoài ra, việc thiết lập thời gian ăn – ngủ – nghỉ điều độ, không chỉ giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất mà còn giảm thiểu nguy cơ rối loạn mọc răng do cơ thể thiếu dưỡng chất hoặc chịu căng thẳng kéo dài.
- Trong giai đoạn mọc răng, trẻ có thể quấy khóc, biếng ăn, thậm chí sốt nhẹ. Đây là những phản ứng sinh lý tự nhiên, nhưng cha mẹ cần quan sát kỹ, điều chỉnh nhịp sinh hoạt của trẻ để giúp con cảm thấy dễ chịu và nhẹ nhàng vượt qua giai đoạn chuyển tiếp này.
Cải thiện chế độ dinh dưỡng hỗ trợ quá trình mọc răng
Không thể bàn về sự phát triển răng miệng mà thiếu đi yếu tố quan trọng bậc nhất – chế độ dinh dưỡng. Những gì mẹ ăn trong thời kỳ cho con bú và thực đơn ăn dặm của trẻ sẽ quyết định chất lượng răng và khung xương hàm của bé sau này. Điều này cũng đồng nghĩa: nếu dinh dưỡng thiếu cân bằng, răng có thể mọc chậm, yếu, hoặc thậm chí không mọc đúng thời điểm.
- Vitamin K2 đóng vai trò dẫn đường cho canxi – đảm bảo lượng canxi được đưa đến đúng nơi: xương và răng. Dưỡng chất này có nhiều trong phô mai, sữa, trứng và rau lá xanh – những thực phẩm nên thường xuyên xuất hiện trong khẩu phần ăn của mẹ và bé.
- Canxi, với vai trò là “vật liệu chính” của men và ngà răng, cần được bổ sung qua sữa, các chế phẩm từ sữa, hải sản, hạnh nhân và rau có màu xanh đậm.
- Để cơ thể sử dụng hiệu quả lượng canxi trên, vitamin D là điều không thể thiếu. Bạn có thể bổ sung từ dầu cá, lòng đỏ trứng, cá hồi, cá thu – những nguồn tự nhiên quý giá hỗ trợ răng và xương phát triển vững chắc.
- Phốt pho, tuy quan trọng, nhưng khi dư thừa lại gây rối loạn quá trình khoáng hóa, khiến men răng yếu đi. Vì vậy, hãy kiểm soát lượng phốt pho trong khẩu phần của trẻ.
- Đường, bánh kẹo, nước ngọt, nước có gas – những món khoái khẩu của trẻ – chính là kẻ thù thầm lặng gây sâu răng sớm. Hạn chế tối đa các món này không chỉ bảo vệ men răng, mà còn góp phần hình thành thói quen ăn uống lành mạnh từ nhỏ.
- Rau củ và trái cây tươi, bên cạnh việc bổ sung vitamin và khoáng chất, còn giúp tăng cường lực nhai, massage nướu tự nhiên và kích thích xương hàm phát triển đều đặn.
- Những loại quả như táo, lê, cà rốt khi bé nhai kỹ không chỉ mang lại cảm giác ngon miệng mà còn như bàn chải tự nhiên làm sạch răng, góp phần bảo vệ khoang miệng hiệu quả mà không cần đến hóa chất.
Trên đây là các điều cần biết về việc bé thay răng cửa lâu mọc. Cùng với đó là nguyên nhân và các cách điều trị hiệu quả hiện tượng trên. Để được tư vấn cụ thể, hãy liên hệ Nha Khoa Home của Dr.Ngọc theo thông tin bên dưới
